โรคปากและเท้าเปื่อยเป็นโรคระบาดที่สำคัญที่สุดโรคหนึ่งสัตว์ซึ่งสร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจของประเทศอย่างมาก

18

เนื่องจากในปัจจุบัน สภาพภูมิอากาศในประเทศไทยมีความแปรปรวน ฝนตกหนัก อุณหภูมิเริ่มลดลง ในหลายพื้นที่ ซึ่งสภาพอากาศดังกล่าวส่งผลให้สัตว์ต่างๆ เช่น โค กระบือ แพะ แกะ สุกร เกิดความเครียด และมีผลต่อระดับภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายสัตว์อ่อนแอ โดยเฉพาะสัตว์ที่ต้องเดินทาง หรือเคลื่อนย้ายจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง สัตว์ที่ไม่แข็งแรงจะไม่มีภูมิต้านทานต่อโรคต่างๆ ทำให้ติดเชื้อโรคได้ง่าย และยังเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้โรคระบาดต่างๆ แพร่กระจายไปยังพื้นที่อื่นได้อีกด้วย ซึ่งการเฝ้าระวังและควบคุมโรคระบาดสัตว์นั้น จำแนกเป็นการเฝ้าระวังและควบคุมโรคในสัตว์ใหญ่ และสัตว์ปีก โดยอันดับแรกจะขอกล่าวถึงในสัตว์ใหญ่ว่า โรคระบาดสัตว์ที่อาจจะพบได้ในช่วงนี้ ได้แก่ โรคปากและเท้าเปื่อย (FMD) โรคเฮโมเรยิกเซฟติกซีเมีย หรือโรคคอบวม และโรคพี อาร์ อาร์ เอส หรือ โรคเพิร์ส ดังนั้น จึงขอให้เกษตรกรทำความรู้จักกับโรคระบาดที่ได้กล่าวไว้ในข้างต้น ดังนี้

โรคปากและเท้าเปื่อย เป็นโรคระบาดที่สำคัญที่สุดโรคหนึ่งของ โค กระบือ แพะ แกะ สุกร ซึ่งสร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจของประเทศอย่างมาก เนื่องจากติดต่อได้เร็วและควบคุมให้สงบลงได้ยาก โรคนี้ไม่ทำให้สัตว์ถึงตาย แต่สุขภาพทรุด-โทรม ผลผลิตลดลง มีสาเหตุ เกิดจาการติดเชื้อไวรัส สามารถติดต่อได้จากการกินอาหารหรือน้ำที่มีเชื้อโรคปนเปื้อนอยู่ หรือการหายใจเอาเชื้อที่ปะปนอยู่ในอากาศเข้าไป นอกจากนี้การเคลื่อนย้ายสัตว์หรือซากสัตว์ที่เป็นโรคจะทำให้เชื้อแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็ว รวมถึงติดต่อผ่านทางยานพาหนะ คน เสื้อผ้า อุปกรณ์เลี้ยงสัตว์ต่างๆด้วย เมื่อสัตว์ได้รับเชื้อโรคนี้แล้วจะมีอาการน้ำลายไหล เกิดเม็ดตุ่มที่เยื่อเมือกต่างๆ เช่น บริเวณปาก จมูก กีบ  ทำให้สัตว์เกิดความเจ็บปวด กินอาหารไม่ได้ เดินกระเผลก กีบหลุด ซูบผอม โตช้า แท้งลูก ผสมไม่ติด ส่วนการรักษานั้น ทำได้โดยใส่ยารักษาแผลที่ปากและเท้า ร่วมกับการฉีดยาปฏิชีวนะจะทำให้สัตว์หายป่วยเร็วขึ้น  เกษตรกรสามารถป้องกันได้โดยการฉีดวัคซีนโรคปากและเท้าเปื่อยในโค กระบือ แพะ แกะ สุกร ทุกๆ 6 เดือน